Tầm nhìn chiến lược của VTV5: Từ sân cỏ biên giới đến sàn diễn văn hóa dân tộc

Sức hấp dẫn của Giải bóng đá nữ các dân tộc thiểu số tại Bình Liêu không chỉ dừng lại ở sự mộc mạc và nhiệt huyết trên sân cỏ. Điểm đặc biệt khiến sự kiện này trở thành một kỳ tích văn hóa – thể thao là sự đồng hành và bảo trợ của VTV5, Đài Truyền hình Việt Nam. Việc một giải đấu thể thao quần chúng tại vùng biên giới nhận được sự quan tâm và phát sóng trực tiếp trên kênh truyền hình quốc gia cho thấy sự kiện này đã vượt xa khuôn khổ thể thao địa phương. Đó là minh chứng cho một tầm nhìn và cam kết rõ ràng của VTV5: sử dụng thể thao như một cầu nối để tôn vinh, bảo tồn và quảng bá bản sắc văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số Việt Nam.

Giải đấu, do VTV5 phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Ninh và UBND xã Bình Liêu tổ chức biến Sân bóng đá Húc Động trở thành một "trường quay" khổng lồ. Nơi đây, hàng triệu khán giả trong và ngoài nước có thể chứng kiến trực tiếp hình ảnh, văn hóa và tinh thần của chính mình, của dân tộc mình tỏa sáng trên sóng truyền hình. Đây không chỉ là hoạt động hỗ trợ thể thao, mà còn là một chiến lược truyền thông văn hóa đầy nhân văn.

"Việc VTV5 đưa Giải bóng đá nữ Bình Liêu lên sóng không chỉ là một sự kiện thể thao, mà là một hành động mang tính biểu tượng trong công tác bảo tồn văn hóa. Thay vì chỉ giới thiệu văn hóa qua các chương trình lễ hội tĩnh, VTV5 đã đặt bản sắc dân tộc vào một môi trường động, có tính đối kháng, có cảm xúc mạnh mẽ là thể thao. Điều này tạo ra một cách tiếp cận mới, khiến văn hóa trở nên sống động, gần gũi và hấp dẫn hơn với thế hệ trẻ", ông Trần Mạnh Hùng, một khán giả lâu năm của VTV5 nhận định.

Điểm nhấn thị giác và văn hóa mạnh mẽ nhất là việc toàn bộ các cầu thủ thi đấu trong trang phục truyền thống của dân tộc mình. Điều này không chỉ là một quy định mà thực sự là lời tuyên bố về niềm tự hào bản sắc. Từ trang phục của người Sán Chỉ với chiếc áo xanh chàm đặc trưng, đến vẻ rực rỡ và tinh xảo của thổ cẩm Dao Thanh Y, Dao Thanh Phán, Sán Dìu hay Tày - mỗi bộ đồ mang theo một câu chuyện, một kỹ thuật dệt và một phong tục riêng của từng cộng đồng. Khi những sắc màu ấy xuất hiện trên sân cỏ, chúng không chỉ tái hiện bản sắc văn hóa trong đời sống sinh hoạt, lễ hội, mà còn mở ra một cách tiếp cận mới: văn hóa có thể sống cùng thể thao, cùng chuyển động, cùng lan tỏa.

Việc đưa trang phục dân tộc vào một hoạt động vốn mang tính thi đấu như bóng đá không chỉ tạo nên nét đẹp thị giác mà còn khẳng định niềm tự hào bản sắc của cộng đồng các dân tộc vùng cao. Với nhiều phụ nữ, đó là hành động khẳng định sự hiện diện của tiếng nói văn hóa trong đời sống hiện đại; là lời nhắc rằng bản sắc dân tộc vẫn có thể hòa vào môi trường mới mà không mất đi chiều sâu. Sự đồng hành của VTV5 đã làm nổi bật giá trị nhân văn của giải đấu. Các phóng viên, biên tập viên dành sự quan tâm không chỉ đến những pha bóng máu lửa mà còn đến những nụ cười, những giọt mồ hôi và những câu chuyện đời thường phía sau sân cỏ.

Sự đồng hành của VTV5 đã biến Giải Bóng đá nữ các dân tộc thiểu số tỉnh Quảng Ninh mở rộng 2025 - Cúp VTV5 thành bộ phim tài liệu sống động về niềm tự hào văn hóa và khát vọng vươn lên của phụ nữ vùng cao.

Đây là cơ hội để cả nước và thế giới hiểu rõ hơn về nghị lực, niềm vui sống của những người phụ nữ vùng cao - những người vốn ít có cơ hội xuất hiện trên các phương tiện truyền thông chính thống. Bóng đá trở thành ngôn ngữ chung vượt qua ranh giới ngôn ngữ, địa lý, giúp lan tỏa thông điệp về bình đẳng giới, tự hào dân tộc và đoàn kết cộng đồng. Giải đấu không đơn thuần là sân chơi thể thao: nó là nơi để kể lại câu chuyện của những người phụ nữ vùng núi, là nơi để cộng đồng nhìn thấy giá trị, sức mạnh và tiềm năng của chính họ.

"Giải Bóng đá nữ các dân tộc thiểu số tỉnh Quảng Ninh mở rộng 2025 - Cúp VTV5" không chỉ là một hoạt động thể thao. Ban Tổ chức tin rằng, sự kiện này sẽ trở thành động lực mạnh mẽ thúc đẩy phong trào thể thao nữ vùng cao nói riêng và thể thao vùng đồng bào dân tộc thiểu số nói chung cùng phát triển. Việc VTV5 đưa tin và phát sóng rộng rãi đã tạo ra một hiệu ứng domino tích cực trên nhiều khía cạnh", ông Phạm Minh Hậu, đại diện Ban Tổ chức cho biết.

Theo ông Hậu, sự kiện được lan tỏa rộng rãi đã tạo ra một hiệu ứng domino tích cực trên nhiều khía cạnh, khởi đầu từ việc tăng cường niềm tự hào và ý thức giữ gìn bản sắc cho người dân địa phương. Khi các đội bóng được thi đấu dưới danh nghĩa dân tộc mình trên sóng truyền hình quốc gia, đây không chỉ là một giải đấu mà trở thành một sự công nhận có sức nặng, khuyến khích người dân tự tin hơn vào các giá trị văn hóa truyền thống. Song song với đó, việc các chị, các mẹ trở thành "ngôi sao sân cỏ" được cả nước biết đến đã truyền cảm hứng mạnh mẽ, trực tiếp khích lệ thế hệ trẻ, đặc biệt là các nữ sinh, mạnh dạn tham gia thể thao, rèn luyện sức khỏe và kỹ năng xã hội, đồng thời xóa bỏ rào cản về giới tính trong các hoạt động cộng đồng. Cuối cùng, chính nhờ sức lan tỏa này, sự kiện đã góp phần hỗ trợ du lịch và phát triển kinh tế cộng đồng. Quảng Ninh và Bình Liêu đã tận dụng cơ hội để quảng bá hình ảnh ra toàn quốc. Bình Liêu, nơi được mệnh danh là "nàng công chúa ngủ quên" với cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, nay được đánh thức bởi chính những giá trị văn hóa nội tại, tạo ra một lợi thế cạnh tranh du lịch bền vững.

Mô hình "bóng đá - du lịch" và những thách thức trên hành trình vươn lên

Nhìn từ góc độ kinh doanh và phát triển, sự kiện này là một mô hình mẫu về cách tạo ra sản phẩm du lịch độc đáo. Thị trường du lịch hiện đại tìm kiếm trải nghiệm chân thực. Cúp VTV5 đã tạo ra một sản phẩm du lịch có hồn: Du khách không chỉ đến ngắm cảnh mà còn được chứng kiến sự sống động của văn hóa bản địa, sự nhiệt huyết của người dân địa phương. Thông qua bóng đá, Bình Liêu đã chuyển đổi từ một điểm đến du lịch cảnh quan thành một điểm đến du lịch trải nghiệm văn hóa thể thao. Đây chính là ví dụ điển hình cho sự kết hợp thành công của mô hình "Thể thao – Văn hóa – Du lịch", nơi thể thao là phương tiện, văn hóa là linh hồn, và du lịch là kết quả phát triển kinh tế cộng đồng thông qua việc bán các sản phẩm bản địa, dịch vụ lưu trú và tour du lịch văn hóa liên quan.

"Từ những bản làng yên ả, nơi bóng đá nữ từng chỉ là hoạt động phong trào thưa thớt, giờ đây là nơi 8 đội bóng nữ đến từ Quảng Ninh, Lào Cai và Tuyên Quang hội tụ. Quy mô giải 15 trận trong 5 ngày, thi đấu tại sân Húc Động, xã Bình Liêu - được tổ chức bài bản, chuyên nghiệp và an toàn. Các nữ cầu thủ đều xuất thân từ dân tộc thiểu số như Sán Chỉ, Dao Thanh Y, Dao Thanh Phán, Sán Dìu, Tày không chỉ mang theo trái bóng, đôi chân, mà còn mang theo văn hóa, tâm hồn và ước mơ của cả cộng đồng. Và khi tiếng còi khai cuộc vang lên vào ngày 03/12/2025, nó không chỉ là sự khởi đầu của những trận đấu, mà là lời khẳng định về sức sống mãnh liệt của cộng đồng, là thông điệp về bình đẳng giới và tinh thần đoàn kết được truyền tải qua ngôn ngữ phổ quát của thể thao và ánh đèn máy quay VTV5", anh Hà Quốc Dũng, đạo diễn truyền hình giải đấu trao đổi với phóng viên VTV Times.

Tuy nhiên, dù được hưởng trọn ánh hào quang từ giải đấu 2025, hành trình phía trước của bóng đá nữ dân tộc thiểu số vẫn đầy thách thức. Câu hỏi đặt ra là làm sao để phong trào không dừng lại ở sự kiện mang tính cột mốc? Làm sao để biến niềm đam mê sân cỏ thành cơ hội phát triển thực chất cho cộng đồng, từ sức khỏe, giáo dục, du lịch đến cơ hội kinh tế? Việc giữ gìn bản sắc văn hóa qua trang phục, lễ nghi, tín ngưỡng… khi hòa nhập vào môi trường hiện đại là câu hỏi lớn đòi hỏi định hướng dài hạn: cần có các chương trình tập huấn, đào tạo, bảo trợ, quảng bá, và kết nối chặt chẽ với các ngành văn hóa, du lịch, giáo dục.

Với việc Lễ khai mạc, bế mạc và toàn bộ trận đấu được truyền hình trực tiếp trên các kênh và nền tảng số của VTV5, giải đấu Cúp VTV5 được kỳ vọng sẽ trở thành động lực, giúp nâng cao niềm tự hào dân tộc và thúc đẩy phong trào thể thao nữ vùng cao phát triển mạnh mẽ.

Nếu nhìn vào thành công bước đầu của Cúp VTV5 - sự đồng hành truyền thông, niềm tự hào cộng đồng, lan tỏa văn hóa, khởi đầu phong trào thì cơ hội để xây dựng một mô hình mẫu: "Bản làng - Bóng đá - Du lịch - Phát triển cộng đồng" là hoàn toàn khả thi. Cúp VTV5, vì thế, không chỉ là một giải thể thao kéo dài năm ngày, mà là một minh chứng hùng hồn cho thấy phát triển toàn diện phải bắt đầu từ việc tôn trọng và phát huy nội lực văn hóa. Chính niềm đam mê mộc mạc của người dân mới là nền tảng vững chắc nhất cho sự phồn thịnh của một vùng biên giới. Bóng đá đã trở thành nguồn năng lượng, niềm vui và sự gắn kết mạnh mẽ, giúp phụ nữ vùng cao Bình Liêu tỏa sáng, khẳng định bản sắc trong màu áo dân tộc, nuôi dưỡng tinh thần đoàn kết, tự hào, và khát vọng hội nhập.

Nếu Cúp VTV5 chỉ là khởi đầu, biết đâu, ngày không xa, chúng ta sẽ thấy hàng loạt những "kỳ tích nơi bản làng" khác, nơi thể thao không chỉ vận động thể chất mà vận động tinh thần, văn hóa và cả khát vọng vươn lên của cộng đồng.

Điểm nhấn tạo nên sự khác biệt và gây sốt chính là quy định toàn bộ các nữ cầu thủ sẽ thi đấu trong trang phục truyền thống rực rỡ của dân tộc mình. Hành động này không chỉ thể hiện niềm tự hào bản sắc mà còn tạo nên hình ảnh độc nhất vô nhị trên sân cỏ.

Dù mang tính phong trào, giải được tổ chức chuyên nghiệp, tạo sân chơi cho phụ nữ đa dạng độ tuổi và ngành nghề. Mục tiêu chính là khuyến khích chị em tự tin tham gia hoạt động cộng đồng, lan tỏa tinh thần thể thao và quảng bá du lịch Bình Liêu – "nàng công chúa ngủ quên" của Quảng Ninh.